“Ludzie i krasnoludki – powinowactwa z wyboru?”

Instytut Studiów Interdyscyplinarnych Artes Liberales (IBI AL UW) oraz
Fundacja Instytut Artes Liberales (FIAL) organizują w dniach 26-28.10.2009 w ramach Międzynarodowej Szkoły Humanistycznej Europy Wschodniej (MSH EW) sesję na temat:

Ludzie i krasnoludki – powinowactwa z wyboru?

W 1895 roku ukazała się bań Marii Konopnickiej O krasnoludkach i o sierotce Marysi. Wychowały się na niej milionów czytelników. Dzięki niej nastąpiła swoista legitymizacja wyobraźni wiata dzieciństwa. Kultura zaludniła się postaciami krasnoludków i podobnych im postaci. Motyw krasnoludka utrwalił się w literaturze dla dzieci, obserwujemy go w liryce osobistej, w plastyce, tekstach okolicznociowych. Nowe możliwoci przyniosły telewizyjne programy dla dzieci. Obserwuje się umiędzynarodowienie rodziny krasnoludków – obszary kultur anglosaskich i słowiańskich adaptują mikroistototy człekokształtne. Rodzina krasnoludkowa zdaje się powiększać i zmieniać wygląd, styl życia etc. Proponujemy przyjrzeć się temu zjawisku w jak najszerszej perspektywie humanistycznej: literaturoznawczej, lingwistycznej, psychopedagogicznej, socjologicznej, etnograficznej, kulturoznawczej, religioznawczej etc. W jakich kulturach tradycyjnych spotykamy krasnoludki? Czy jest to jakie kryterium typologii kultur? Czy istnienie krasnoludków w folklorze i w sferze fantazji dziecięcej można uzasadnić tradycyjnymi pojęciami pedagogiki wartoci? Jak wytłumaczyć fenomen popularnoci figur krasnoludków, zdobiących przestrzenie prywatno-publiczne w ostatnich latach? Po co ludziom krasnoludki? Po co ludzie krasnoludkom? Czy wiat bez krasnoludków byłby lepszy, czy gorszy?

Program

Wszystkie zajęcia będą się odbywały w siedzibie Państwowego Muzeum Etnograficznego, ul. Kredytowa 1.

26.10.2009

10:30 Otwarcie: prof. Tadeusz Budrewicz
Projekcja wywiadu dyrektora Państwowego Muzeum Etnograficznego dra Adama Czyżewskiego z prof. Mieczysławem Porębskim (etnograf, historyk sztuki)

Wprowadzenie do krasnoludkologii

10:45 prof. Ryszard Kantor (Uniwersytet Pedagogiczny) Krasnoludki i ja. Ja i krasnoludki. Refleksje antropologa kulturowego
11:15 prof. Danuta Waloszek (Uniwersytet Pedagogiczny) Krasnoludki -rzecz o granicy fantazji i realnoci w dzieciństwie
11:45 dr Adam Czyżewski (PME) Krasnoludek kognitywny

12:15 kawa

12:45 mgr Andrzej Rataj (Muzeum Etnograficzne w Krakowie) Krasnoludek w Europie
13:15 dr Renata Hołda (Uniwersytet Pedagogiczny) Wszystkie krasnale Europy. O gipsowym kiczu i potrzebie bajki
13:45 dr Przemysław Kordos (IBI AL) Głupie, złe i brzydkie – kalikandzari: greckie anty-krasnoludki
14:15 mgr Elvira Djaltchinova-Malets (PME) Małe ludki stepowe

14:30 – 15:30 obiad

15:30 mgr Marek Skubisz (Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce) Gnomy i krasnoludki w wielickiej kopalni
16:00 dr hab. Małgorzata Grzegorzewska (Uniwersytet Warszawski) Złoliwy Puk i oszukani ludzie. Szekspir a tradycja
16:30 prof. Jerzy Axer (IBI AL) Zagraniczny nieludź u Szekspira
16:45 Karolina Marcinkowska (PME) Wierzenia związane z małymi ludźmi kalanuri w kontekcie kultu przodków na Madagaskarze

17:15 – 17:30 kawa

17:30 – 19:00 panel: moderator dr Grażyna Czetwertyńska (IBI AL) Obraz krasnoludka w wyobraźni dzieci i młodzieży dzi

27. 10. 2009 r.
Antropologia kulturowa wobec zagadnień krasnoludkoznawczych

9:00 mgr Małgorzata Przytuła (PME) W co się ubierają krasnoludki – reportaż z podróży do bajkowego wiata
9:30 mgr Anita Broda, mgr Małgorzata Jaszczołt (PME) Krasnal w odwrocie? Reportaż etnograficzny z krasnalskiego zagłębia
10:00 mgr Marcin Romanowicz (Uniwersytet Warszawski) I krasnal został faszystą, czyli o sztuce i granicach prawnych

10:30 – 10:45 kawa

10:45 prof. Teresa Szostek (Uniwersytet Wrocławski) Skąd krasnoludki we Wrocławiu?
11:15 prof. Jolanta Ługowska prof. Ryszard Waksmund (Uniwersytet Wrocławski) Krasnoludek wrocławski jako bohater opowiadań konkursowych A.D. 2009
11:45 prof. Janusz Tazbir (PAN) Do jakiej szkoły historycznej należał Koszałek-Opałek?
12:15 dr hab. Grzegorz Leszczyński (Uniwersytet Warszawski) Infanci tatrzańscy
12:45 prof. Czesław Robotycki (Uniwersytet Jagielloński) Rzecz o naturalnej wielkoci krasnoludków

Zwiedzanie wystawy: Pomarańczowe rewolucje. Od karnawału do konstatacji

14:00 obiad

15:00 panel: moderator: prof. Tadeusz Bujnicki Dzieci i krasnoludki u Konopnickiej

18:00 otwarcie wystawy Pomarańczowe rewolucje. Od karnawału do konstatacji

28. 10. 2009 r.
Na obrzeżach i wewnątrz narracji literackich

9:00 dr hab. Violetta Wróblewska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika) Krasnal, kranię, ubożę. Obrazy magicznych ludzików w polskiej prozie ludowej
9:30 dr Renata Dźwigoł (Uniwersytet Pedagogiczny) Krasnoludki a polska demonologia ludowa
10:00 dr Angela Bajorek, mgr Ewa Górbiel (Uniwersytet Pedagogiczny) Tropem krasnoludka przez dzieje literatury germańskiej i niemieckiej.
10:30 dr Iwona Węgrzyn (Uniwersytet Jagielloński) Sarmaci i krasnoludki. W kręgu romantycznej gawędy szlacheckiej

11:00 kawa

11:30 dr Michał Rogoż (Uniwersytet Pedagogiczny) Postać krasnoludka w ilustracjach do bani M. Konopnickiej O krasnoludkach i o sierotce Marysi
12:00 prof. Tadeusz Budrewicz (Uniwersytet Pedagogiczny) Krasnoludki w służbie ideologii. Przykład Józefa Chociszewskiego.
12:30 prof. Ewa Ihnatowicz (Uniwersytet Warszawski) Ziemne ludki – geokultura a osobowoć (lekcja Juliana Ejsmonda)
13:00 prof. Jolanta Sztachelska (Uniwersytet w Białymstoku) Raz, gdy chciałem być mały…

13:30-14:30 obiad

14:30 dr Jan Rybicki (Uniwersytet Pedagogiczny) Liczenie krasnoludków. Trochę inaczej o Tolkienie i polskich przekładach jego trylogii
15:00 prof. Jan Woleński (Uniwersytet Jagielloński) Metafizyka i ontologia krasnoludków
15:30 dr Andrzej Malec (Uniwersytet w Białymstoku, Kancelaria Kochański, Zięba, Rąpała i Partnerzy sp.j.) Logika ludzka a logika krasno-ludzka
16:00 panel: moderator: prof. Jan Kieniewicz (IBI AL) Po co ludziom krasnoludki? Czemu ludzie tworzą nieludzi?